(5-2-2017)
In de Sovjet-Unie deden ze het al: beeldmateriaal zuiveren van personen die achteraf ongewenst waren. Maar nu blijkt ook de groep rond Trump dat te doen. De laatste, twee minuten durende tv-commercial voor de verkiezingsdag, die in brede kring als een antisemitische uiting werd gezien, staat alleen nog in een aangepaste versie op Youtube.
Aan het begin van een relaas over een grootscheeps complot dat de Amerikanen van de vruchten van hun arbeid wilde beroven, en Hillary Clinton tot zijn handlanger zou hebben gemaakt, kwamen oorspronkelijk drie ‘samenzweerders’ kort in beeld: George Soros, president van de Federal Reserve Janet Yellin en de CEO van de zakenbank Goldman Sachs, Lloyd Blankfein. Dat deze drie allen van joodse origine zijn, deed critici – mede door de heftigheid waarmee in de commercial het bestaan van een samenzwering tegen Amerika werd beleden – denken aan de Protocollen van de wijzen van Zion, Dat is een kort na 1900 in Rusland door de geheime dienst – de Ochrana, voorloper van de KGB – in omloop gebracht vals document waaruit een joodse samenzwering voor het veroveren van de wereldmacht zou moeten blijken. Tot op de dag van vandaag willen verstokte antisemieten geloven dat die Protocollen echt zijn.
In de versie van de commercial die nu echter on line staat (zie onder), is van het drietal de bankier Blankfein verdwenen en vervangen door vage beelden van een of andere bijeenkomst. Is dat omdat inmiddels is gebleken van de bank Goldman Sachs een belangrijke rol speelt in het Witte Huis van Trump, met maar liefst vijf (ex-)bankiers uit dit bedrijf, waaronder de beoogd minister van Financiën? Of zou het kunnen zijn dat de groep rond Trump zich achteraf schaamt voor de antisemitische implicaties van deze opeenvolging? Bijvoorbeeld omdat die onbedoeld was?
Dat laatste lijkt weinig waarschijnlijk. Ter gelegenheid van Holocaust Remembrance Day, op 27 januari, deed het Witte Huis zoals elk jaar een korte verklaring uitgaan. Alleen was in die verklaring deze keer geen sprake meer van de zes miljoen vermoorde joden, maar alleen van niet nader aangeduide ‘slachtoffers, overlevenden en helden’ van de Holocaust. Een stomme vergissing, zou je nog kunnen denken, maar uit mededelingen van Trumps woordvoerder Hope Hicks bleek al vlug dat er geenszins sprake was van een vergissing. Er waren immers, zei Hicks, niet alleen maar joden omgekomen bij de Holocaust. Gezien het feit dat de Holocaust door de nazi’s specifiek als een campagne voor de uitroeiing van joden was gedacht, kun je hier rustig van een antisemitische opzet spreken.
Is dat antisemitisme misschien iets van een deel van de sociale omgeving van Trump, waar de gefortuneerde vastgoed-magnaat zelf buiten staat? We weten dat de zogeheten alt-right tot zijn aanhang behoort, en dat in die extreem-rechtse kring nog altijd antisemitisch gedachtegoed de ronde doet. Veel Amerikaanse journalisten die zich kritisch uitlaten over de nieuwe president van de Verenigde Staten maken, of ze nu een joods klinkende achternaam hebben of niet, melding van Twitter-stormen aan hun adres van antisemitische inhoud.
Ook deze hoop, dat Trump vrij is van antisemitische smetten, wordt niet bewaarheid. Op 24 april 2013 zond Trump, naar aanleiding van een hem mishagende aflevering van de ‘Daily Show’ op Comedy Central, gepresenteerd door de komiek Jon Stewart, de volgende tweet de wereld in:
Op zich correct: Jon Stewart is de artiestennaam van Jonathan Leibowitz. Maar het ging Trump natuurlijk niet om een academische waarheid. Hij wilde een hem onwelgevallige tv-ster te kijk zetten door hem als jood te brandmerken, of liever gezegd als een jood die zich als niet-jood voordoet. Kennelijk vrezend dat zijn bedoeling niet duidelijk was overgekomen, legde Trump wat later in een nieuwe tweet nog eens duidelijk uit waar het hem om ging:
Tja, ook dat is een van de treurige tradities onder antisemieten: het ‘outen’. Die meneer Jansen heet eigenlijk Cohen, dus wat hij zegt of schrijft is verdacht want hij probeert aan het oog te onttrekken dat hij een jood is.
Beschuldigingen van antisemitisme zijn soms wel eens een beetje gezocht, vind ik. In deze drie gevallen lijkt me echter geen twijfel mogelijk: antisemitisme heeft zijn intrek genomen in het Witte Huis. In verhouding met de vele andere dingen waarvan Trump in de eerste twee weken van zijn presidentschap blijk heeft gegeven, is het alles bijzaak en geen voorbode van concrete politiek. Maar over de mentaliteit van Trump en de zijnen spreekt het boekdelen.
Hier de gewraakte commercial, waarin de bankier Blankfein inmiddels is vervangen door neutraal beeld van een of andere vergadering:
Hier een CNN-gesprek met de Democratische senator Al Franken, die vertelt dat de commercial hem onmiddellijk aan de Protocollen van de wijzen van Zion deed denken:
Hier de verklaring van het Witte Huis, waaruit zes miljoen joden zijn verdwenen, en Trump aankondigt dat hij persoonlijk de strijd wil aanbinden met de ‘krachten van het kwaad’:
En in deze video vertelt Jon Stewart, nog in de onschuldige dagen vóór 8 november 2016, het verhaal van zijn twitter-oorlog met Trump in 2013:
Afbeelding bovenaan uit de gewraakte commercial. Onder een van de eerste uitgaven van de Protocollen van de wijzen van Zion, een fictief verslag van een vergadering die in Bazel zou hebben plaatsgevonden in 1897, waarin plannen voor wereldverovering zouden zijn gemaakt. In boekvorm verscheen de tekst – overigens een herschreven versie van een Frans pamflet tegen keizer Napoleon III uit 1864 – voor het eerst in dit boek uit 1905. Dat boek staat op naam van Sergej Niloes, een mystieke monnik, en draagt als titel ‘Het grote in het kleine en de Antichrist als acute politieke mogelijkheid’.
We'll always have Paris 