Zo te zien zit hij er warmpjes bij, de grote Verlichtingsdenker Denis Diderot (1713-1784), op dit schilderij van Louis-Michel van Loo uit 1767. Het gaat hier even om de blauwe kamerjas die hij aan heeft, de kamerjas waarin hij werkte aan de befaamde Encyclopédie, maar die hem rond 1772 afhandig is gemaakt door de goedbedoelde... Lees verder →
Modern Europa begon in Griekenland
Het meest opvallend is misschien nog wel de enorme gewelddadigheid van de Griekse opstand tegen het Ottomaans gezag in 1821. Zoals vaker is voorgekomen bij nationale bevrijdingsoorlogen is het op veel plaatsen een strijd van allen tegen allen: van Grieken tegen Turken, zeker, maar ook van Grieken onder elkaar, om de buit en de macht.... Lees verder →
Ideeën veranderen, en boeken helpen daarbij. Maar hoe?
Hoe ideeën zich van de beschaafde wereld meester maken en in sommige gevallen de status van consensus genieten, blijft een raadselachtige zaak. Neem nu het 'Neo-Liberalisme' waarover in menig krantenartikel dezer dagen de doodsklok geluid wordt. De staat is helemaal terug, heet het dan, nu gebleken is dat je de bestrijding van een wereldwijde pandemie,... Lees verder →
De charme van de Balkan en de vloek van etnisch nationalisme
Het begin van de omwenteling in Bulgarije in 1989 was een paleisrevolutie, in de zin van een wisseling aan de top achter gesloten deuren. Op 10 november werd Todor Zjivkov, partijleider sinds 1954, afgezet. Kort daarna landde ik als verslaggever op het vliegveld van Sofia om de omwenteling op de voet te volgen. Het was... Lees verder →
Voor Adorno was radicaal-rechts altijd al actueel
LEES DIT STUK OOK OP DE SITE VAN DE GROENE AMSTERDAMMER Bovenaan de lijst van non-fictie bestsellers in Duitsland staat een merkwaardig boekje - al was het maar omdat de tekst uit 1967 is, en de auteur ervan vijftig jaar dood. 'Aspekte des neuen Rechtsradikalismus' van de filosoof-socioloog Theodor W. Adorno (1903-1969) was tot nu... Lees verder →
In de 18de eeuw gaan porno en filosofie hand in hand
Bij pornografie houden gebruikelijke elementen in een roman of film - verhaallijn, sociale situering, psychologie van de personages - alleen maar op, zou je denken: de gebruiker wil zo snel mogelijk naar van dattum. Maar voor de Franse, veelal in Nederland gedrukte, pornografische romans in de XVIII-de eeuw gaat dat geenszins op, schrijft de Franse... Lees verder →
De keizerin en de filosoof: Rusland scheert langs de Verlichting
LEES DIT BLOG OOK OP DE SITE VAN DE GROENE AMSTERDAMMER:https://www.groene.nl/artikel/de-keizerin-en-de-filosoof-rusland-scheert-langs-de-verlichting Als het dan nog niet mogelijk was in Rusland de lijfeigenschap af te schaffen, zou het dan een idee zijn in het midden van het land een 'vrije zone' in te stellen, zoiets als Zwitserland? Dat was een van de meer originele voorstellen die... Lees verder →
Antimodern
Charles Baudelaire (1821-1867) geldt alom als een der eerste moderne dichters, en genoot volop van de nieuwigheden die het Parijs van zijn tijd te bieden had: de dagbladen, de boulevards, de fotografie. Hij verafschuwde ze allemaal.Want Baudelaire was wat Antoine Compagnon, hoogleraar aan het Collège de France,een ‘antimodernist’ noemt. Geen reactionair dus, iemand die naar vroeger... Lees verder →