Is het mijn verbeelding, of wordt de parade voor de Dag van de overwinning op het Rode plein in Moskou elk jaar wat onmenselijker? Bijna elk jaar kijk ik op 9 mei, via de Russische televisie die je op internet in Nederland prima kunt volgen. Maar wat aanvankelijk een soort nostalgie leek - ik heb... Lees verder →
Sinds de Russische inval in Oekraïne in 2022 is het fenomeen 'oorlog' teruggekeerd in de Europese belevingswereld. Vaak hoor je zeggen dat hiermee de droom van 1989 is vervlogen: sinds het einde van de Koude oorlog leek het alsof alle grond voor een gewapend conflict tussen Europese staten was vervallen. Maar de gedachte dat oorlog... Lees verder →
De geschiedenis schrijven van iets wat nog niet voorbij is - dat blijft een moeilijk concept. Natuurlijk: in zekere zin is de geschiedenis nooit voorbij. Achteraf veranderen immers voortdurend het perspectief en ons inzicht: de Middeleeuwen, ooit bestempeld tot een soort van 'pauze' in de 'pelgrimstocht der mensheid' tussen de Klassieke Oudheid en de Renaissance,... Lees verder →
Iedere eerste maandag van de maand is het toch weer een merkwaardig moment: om twaalf uur gaan de noodsirenes af. Ik herinner me van mijn jeugd in Amsterdam een hels lawaai - minutenlang onheilspellend gehuil. Dat is zo'n zeventig jaar later beduidend minder allemaal: de maandelijkse test bestaat nog steeds, maar het aantal sirenes lijkt... Lees verder →
Zo te zien zit hij er warmpjes bij, de grote Verlichtingsdenker Denis Diderot (1713-1784), op dit schilderij van Louis-Michel van Loo uit 1767. Het gaat hier even om de blauwe kamerjas die hij aan heeft, de kamerjas waarin hij werkte aan de befaamde Encyclopédie, maar die hem rond 1772 afhandig is gemaakt door de goedbedoelde... Lees verder →
Hoe wordt iemand wie hij (of zij) is? En hoe beschrijf je het leven van iemand die er niet meer is? Valt de mens samen met een identiteit, om een modeterm te gebruiken? Of is hij het product van zijn sociale omgeving en de cultuur waaruit hij voortkomt? De Franse historicus Christophe Granger poogt deze... Lees verder →
Onder de belangrijke gebeurtenissen van 2020 die door de pandemie niet de aandacht kregen die ze verdienden, is - naar mijn mening - de oorlog om Nagorno-Karabach. We zijn er, als Europeanen, de afgelopen jaren aan gewend geraakt dat in onze nabijheid langdurige burgeroorlogen woeden - Syrië is het jongste voorbeeld. Maar in het geval... Lees verder →
Donald Trump had voor zijn krankzinnigste dag als president van Amerika tot nu toe, een omineuze datum uitgezocht: 23 augustus, de 80-ste verjaardag van het Hitler-Stalin-pact. Niet dat Trump hier zonder meer als een Hitler 2.0 moet worden afgeschilderd. Dat zou een vorm van historische kitsch zijn. Maar er is wel een overeenkomst tussen de... Lees verder →
(11-11-2018) In Parijs wordt vandaag feestelijk het einde van de Eerste Wereldoorlog gevierd, maar voor lang niet iedereen in Europa en daarbuiten was die oorlog op 11 november 1918 ook daadwerkelijk afgelopen. Er volgde een lange reeks van gewapende conflicten en burgeroorlogen, waarbij van geallieerde zijde Frankrijk en Engeland zich niet onbetuigd lieten. Echt afgelopen,... Lees verder →
(4-6-2017) Rusland heeft een bijzondere verhouding tot het verschijnsel oorlog: oorlog lijkt een essentieel onderdeel van de Russische staat en cultuur en zonder oorlog is er eigenlijk geen sprake van Rusland. Vandaar dan ook dat de belangrijkste feestdag in het Rusland van Poetin de ‘dag van de overwinning’ 9 mei is. Deze dag werd in de... Lees verder →
We'll always have Paris 