De oorlog in Oekraïne, die al meer dan drie jaar gaande is, was vanaf het begin de bron van veel verkeerde inschattingen. Om te beginnen natuurlijk bij de instigator, de Russische president Vladimir Poetin: diens verwachting dat een paar dagen militaire actie genoeg waren om in Kyiv de wet te verzetten, bleek een ernstige misrekening.... Lees verder →
Wat voor soort land wordt Rusland? Die vraag is niet heel makkelijk te beantwoorden. In het publieke debat ontbreekt het niet aan stellige beweringen: Rusland is een Burkina Faso met kernwapens; Rusland is een land dat altijd de prooi zal zijn aan zijn eigen mythes van imperium en morele superioriteit; waar de slavenmentaliteit altijd de... Lees verder →
Voor wie het had meegemaakt, bleef het een goede herinnering: 'het internationale festival van jeugd en studenten' dat in 1957 plaatsvond in Moskou. Stalin was nog maar vier jaar dood en de benauwenis van zijn bloedige dictatuur was voorbij. Even leek het alsof de Sovjet-Unie een opener, vrijer en gastvrijer land zou worden waar de... Lees verder →
Had ik, toen ik na vijf jaar correspondentschap in 1987 Moskou verliet, kunnen vermoeden dat Rusland 36 jaar later een militaristische, agressieve dictatuur zou zijn, die andere landen aanvalt en bedreigt en een bedrukkende culturele revolutie zegt te vertegenwoordigen die alle burgerrechten opoffert aan de behoeften van de staat? Natuurlijk niet. Maar ik wist wel... Lees verder →
Onder de vele dieptepunten waarvoor het Kremlin sinds de inval in Oekraïne gezorgd heeft, is de arrestatie van een buitenlandse correspondent misschien niet de ergste, maar wel tekenend voor het niveau van beschaving waarvoor Poetins regime tekent. De Amerikaan Evan Gershkovich, 31-jarige correspondent van de Wall Street Journal, zit sinds eind maart vast in de... Lees verder →
Iedere eerste maandag van de maand is het toch weer een merkwaardig moment: om twaalf uur gaan de noodsirenes af. Ik herinner me van mijn jeugd in Amsterdam een hels lawaai - minutenlang onheilspellend gehuil. Dat is zo'n zeventig jaar later beduidend minder allemaal: de maandelijkse test bestaat nog steeds, maar het aantal sirenes lijkt... Lees verder →
Boeken van Nederlanders die langere tijd in Rusland hebben geleefd in de periode na de Sovjet-Unie lees ik met iets van afgunst. Eind 1987, nog net in de Sovjet-tijd, sloeg ik zelf opgelucht na vijf jaar de deur van mijn Moskouse appartement achter me dicht. Het was zeker een ervaring voor het leven geweest, maar... Lees verder →
'Indië verloren, rampspoed geboren' was de leus van een comité van 'wijze mannen' dat na de Duitse Bezetting vond dat Nederlandsch-Indië tot elke prijs voor ons koninkrijk behouden moest blijven, op straffe van verarming van het kleine land aan de Noordzee. Ze hadden zelfs plannen voor een staatsgreep, mocht de regering aan hun roep geen... Lees verder →
Het meest opvallend is misschien nog wel de enorme gewelddadigheid van de Griekse opstand tegen het Ottomaans gezag in 1821. Zoals vaker is voorgekomen bij nationale bevrijdingsoorlogen is het op veel plaatsen een strijd van allen tegen allen: van Grieken tegen Turken, zeker, maar ook van Grieken onder elkaar, om de buit en de macht.... Lees verder →
Binnenkort zal er niemand meer zijn die nog weet hoe het was, of liever gezegd hoe het aanvoelde - het leven in door communistische partijen gedomineerde Oost-Europa, oftewel - in de terminologie van de laatste bewonderaars ervan in de jaren 1980 - het leven onder het 'werkelijk bestaande socialisme'. De Albanese schrijfster Lea Ypi moet... Lees verder →
We'll always have Paris 