Zo'n foto had ik nooit eerder gezien: Sovjet-cavalerie op prachtige schimmels houdt een overwinningsparade in de stad die tegenwoordig meestal Lviv wordt genoemd, en nu in Oekraïne ligt. Maar als deze foto wordt gemaakt, eind 1939, heet de stad meestal Lwów, op zijn Pools. Dat komt omdat de stad op dat moment ook Pools is... Lees verder →
De winter van de literatuur
Vreemd, maar sinds een tijdje kan ik me beter voorstellen hoe het zou zijn, wanneer tolerantie, gematigdheid en beschaving in Nederland opeens plaats zouden maken voor een regime van geweld, haat en dreiging jegens andersdenkenden. 'Februar 33' van de Duitse litterair journalist Uwe Wittstock beschrijft zo'n situatie, die ontstaat wanneer de Rijkspresident Hindenburg Adolf Hitler,... Lees verder →
De strijd tegen het fascisme – tweede ronde
Wat ik me al jaren afvraag: waarom noemen we de neo-rechtse-, anti-rationele- en xenofobe politieke stromingen van nu eigenlijk niet gewoon 'fascisme'? Ik dacht dat al ten tijde van de opkomst van Pim Fortuyn, die in de samenleving iets teweeg bracht wat je volgens mij rustig als fascisme kunt omschrijven. Daar was bijvoorbeeld een onbestemde... Lees verder →
Duitsland na 1945: van verschrikking tot lichtend voorbeeld
Vooral de westelijke geallieerden, in het bijzonder de Amerikanen, waren hoogst verbaasd: zij hadden verwacht dat er, na de militaire nederlaag van Nazi-Duitsland, vele jaren politieke opvoeding van het Duitse volk nodig zou zijn om de Pruisische, autoritaire geesten te verdrijven en Duitsers rijp te maken voor democratie. Het fanatisme waarmee de Duitsers zich tot... Lees verder →
De tirannie van de clowns
Het was na bijna vijf jaar wel een beetje een verslaving geworden. Zo gauw als vorige maand duidelijk was dat niet Trump maar Biden de Amerikaanse presidentsverkiezingen had gewonnen, had ik mijn browser ontdaan van alle bookmarks van Twitter-accounts die mij staat stelden van dag tot dag, of van uur tot uur desnoods, de wandaden... Lees verder →
De lokroep van de verrader
Wat Max Blokzijl in 1946 voor het vuurpeloton gebracht heeft, was vermoedelijk dat hij zo goed was. Goed in wat hij deed dan: propaganda-praatjes uitspreken voor de radio van bezet Nederland. Want Blokzijl (1884-1946) was verder natuurlijk enorm fout, een landverrader en collaborateur, één van de bekendste NSB'ers. Toch is het voor een hedendaagse Nederlander... Lees verder →
Het Derde Rijk als moeder van veel complottheorieën
LEES DIT BLOG OOK OP DE SITE VAN DE GROENE AMSTERDAMMER! Het wordt de 'wet van Godwin' genoemd: vroeg of laat brengt bij ideologische en politieke discussies op internet iemand Hitler ter sprake. Dat komt, denkt de Amerikaanse computergeleerde Mike Godwin (die zijn wet al in 1990 formuleerde toen er alleen nog maar 'Usenet'-groepen bestonden)... Lees verder →
Opkomst en ondergang van de as Washington-Londen
"Dat Groot-Brittannië en de Verenigde Staten hun eigen idealen lang niet altijd waarmaakten, maakt de sloop ervan niet minder angstwekkend", schrijft Ian Buruma tegen het einde van zijn 'Het Churchill-complex'. Dat 'niet waarmaken', denkt de lezer, is wel enigszins een understatement. Want in de voorafgaande driehonderd pagina's van dit leuke boek heeft Buruma laten zien... Lees verder →
Berlijn – Nieuw Jeruzalem of Hoer van Babylon
De wereldstad Berlijn bestaat deze maand honderd jaar. Voor die tijd bestond er ook al een Berlijn natuurlijk, de hoofdstad van Pruissen die na 1871 tevens hoofdstad van het Keizerrijk was geworden. Maar het Berlijn dat we tegenwoordig kennen is een uit de Duitse deling in 1989 herrezen stad: 'Gross Berlin'. Dat is een schepping... Lees verder →
De onderdrukking der langzamen
Binnen blijven. Niet de straat op, behalve voor het hoognodige. Werken vanuit huis. Niet reizen. Niets doen, behalve het hoognodige. In welk land, of op welk continent de 'lockdown' ook plaatsvindt, de ervaring lijkt steeds min of meer dezelfde: het leven komt tot stilstand, de tijd tikt traag vooruit. Uit de talrijke dagboek-achtige verslagen die... Lees verder →