Andries Sternheim (1890-1944) was in veel opzichten een 'selfmade man' en een autodidact - een van die indrukwekkende figuren die zichzelf dankzij de arbeidersbeweging aan het begin van de XXste eeuw vanuit het Amsterdamse proletariaat had weten op te werken tot een socialistisch geëngageerde intellectueel. Hij was opgeleid tot briljantslijper en kwam, zoals zo velen... Lees verder →
Met Poetin naar de eeuwigheid: het Russische Kosmisme
De meer dromerige, filosofische en visionaire passages in de toespraken van de Russische president Vladimir Poetin krijgen in het Westen meestal minder aandacht dan zijn onversneden politieke opmerkingen. Nu ja, tot voor kort dan. Toen Poetin zich onlangs tot historicus ontpopte en in een mijmerend opstel bewees dat al sinds de vroege Middeleeuwen Russen, Wit-Russen... Lees verder →
Flora Tristan joeg de welvoeglijkheid een blos op de wangen
Merkwaardig: de strijd voor de gelijkberechtiging van de vrouw wordt al meer dan tweehonderd jaar in Europa steeds opnieuw uitgevochten. Van de drie hoofddoelen die Flora Tristan (1803-1844) zichzelf gesteld had in het leven - de andere waren de gelijkberechtiging van de arbeidersklasse en de afschaffing van de slavernij - is die van de gelijkberechtiging... Lees verder →
Tijdens de pandemie staat het denken niet stil (2)
Vraag iemand naar 'de grootste catastrofe in de geschiedenis van de XXste eeuw'. Niemand noemt de Spaanse griep van 1918-1920. Terwijl deze pandemie toch naar schatting - het mondiale tellen had destijds nog niet zo'n vlucht genomen - tussen vijftig en honderd miljoen menselijke aardbewoners het leven gekost heeft. Dat is meer dan de Eerste-... Lees verder →
De engel van de geschiedenis
"Zo moet de engel van de geschiedenis er uit zien", schreef in 1940 Walter Benjamin (1892-1940) over het aquarel 'Angelus novus' van Paul Klee (1879-1940), dat hij sinds 1920 in zijn bezit had. Vermoedelijk had Klee een van de talloze, kortlevende engelen uit de joodse Kabbala bedoeld, die God naar de aarde stuurt om zijn... Lees verder →
Voor Adorno was radicaal-rechts altijd al actueel
LEES DIT STUK OOK OP DE SITE VAN DE GROENE AMSTERDAMMER Bovenaan de lijst van non-fictie bestsellers in Duitsland staat een merkwaardig boekje - al was het maar omdat de tekst uit 1967 is, en de auteur ervan vijftig jaar dood. 'Aspekte des neuen Rechtsradikalismus' van de filosoof-socioloog Theodor W. Adorno (1903-1969) was tot nu... Lees verder →
Niet de ergste Russische pogrom, wel de bekendste
De pogrom van 1903 in Kisjinov, hoofdstad van de Russische provincie Bessarabië, was met 49 doden bij lange na niet het ergste in Rusland tussen 1880 en 1914. Maar het werd wel de bekendste wandaad van dit type tegen Russische joden, tot aan de genocide van 1941 en later. 'Kisjinjov' bracht met name in de... Lees verder →
