De filosoof Theodor W. Adorno, criticus van de consumptiemaatschappij en oprichter van de Frankfurter Schule, staat opnieuw in de belangstelling. Zijn onlangs uitgegeven lezing uit 1967 over het rechts-radicalisme blijkt bijzonder actueel.
Adorno woont hier niet meer, heet een nieuwe verhalenbundel van de Duitse schrijver Jochen Schimmang. In het weemoedige titelverhaal dwaalt de ik-figuur door het Frankfurt am Main van nu, met zijn indrukwekkend glanzende glazen banktorens, welvaart en torenhoge huizenprijzen, op zoek naar de stad van zijn jeugd. Hij zoekt naar sporen van Frankfurt eind jaren zestig, toen net als in andere Duitse universiteitssteden een militante studentenbeweging in opstand kwam tegen de zittende elites in de Bondsrepubliek en, meer in het algemeen, de oudere generatie. Zij richtten zich luidkeels tegen de compromissen die in het kader van de wederopbouw waren gesloten met Duitslands problematische verleden en, dat vooral, tegen de kapitalistische consumptiemaatschappij die er het resultaat van was.
Sommige oude huizen die de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog overleefden staan er nog steeds in Frankfurt, niet langer als oude krotten gekraakt door studenten, maar voor veel geld verkocht aan de mensen die bij de banken werken. Een vriendelijke mevrouw opent even het hek rondom een complex dure appartementen en plots staat de wandelaar voor het soort aandenken waarnaar hij op zoek is. Het is een gevelsteen met de tekst: ‘Theodor W. Adorno (Frankfurt am Main 11 september 1903 – 6 augustus 1969) woonde vanaf 1949 tot aan zijn dood met zijn vrouw Gretel in dit huis. De socioloog, filosoof, medeoprichter van de “Frankfurter Schule”, directeur van het “Institut für Sozialforschung”, componist en muziekwetenschapper kreeg in 1933 een onderwijsverbod en moest van 1934 tot 1949 in Engelse en Amerikaanse emigratie leven.’
En daaronder staat de bekendste zin gebeiteld uit Adorno’s Minima Moralia, vermoedelijk zijn meest gelezen boek, al was het maar omdat het ook een van zijn meer toegankelijke is: ‘Es gibt kein richtiges Leben im Falschen’ – een juist leven bestaat niet in een vals geheel.
LEES VERDER OP DE SITE VAN DE GROENE AMSTERDAMMER:
https://www.groene.nl/artikel/flessenpost-uit-duitsland
OF NEEM EEN ABONNEMENT:
https://www.groene.nl/abonneren
We'll always have Paris 
Geef een reactie