Dertien doeken zijn het, de 'Meisjes in kimono' die George Breitner (1857-1923) tussen 1893 en 1896 schilderde en die - volgens Jenny Reynaerts, conservator negentiende-eeuwse kunst van het Rijksmuseum in Amsterdam - vermoedelijk zijn populairste werken zijn. Ze zijn naar een levend model geschilderd, zij het dat Breitner daarbij ook gebruik maakte van door hemzelf... Lees verder →
De ondergang van de strijder voor het ongehoorde woord is een waarschuwing voor premier Schoof
'Vrije gedachten' - ik wist niet eens wat het waren, voordat de term opdook in een brief van een deel van het personeel van de omroep 'Ongehoord Nederland'. Nou ja, ik dacht het wel te weten, maar dat was in een andere context: 'De Vrije Gedachte' heette vroeger het blad van de aan de arbeidersbeweging... Lees verder →
Een schaamteloze kijk op Israël in ‘Borders’
'De opnamen voor 'Borders' werden voor het begin van de oorlog afgesloten' heet het, enigszins besmuikt, op de site van het Duitse ZDF over een serie die een onverwacht helder en schokkend beeld geeft van Israëlische jongeren die in uniform hun land dienen. Het heeft er een beetje de schijn van dat het Duitse televisiestation... Lees verder →
Nooit meer oorlog? Vergeet het maar…
Sinds de Russische inval in Oekraïne in 2022 is het fenomeen 'oorlog' teruggekeerd in de Europese belevingswereld. Vaak hoor je zeggen dat hiermee de droom van 1989 is vervlogen: sinds het einde van de Koude oorlog leek het alsof alle grond voor een gewapend conflict tussen Europese staten was vervallen. Maar de gedachte dat oorlog... Lees verder →
Van ‘Café Marx’ tot ‘Frankfurter Schule’
Andries Sternheim (1890-1944) was in veel opzichten een 'selfmade man' en een autodidact - een van die indrukwekkende figuren die zichzelf dankzij de arbeidersbeweging aan het begin van de XXste eeuw vanuit het Amsterdamse proletariaat had weten op te werken tot een socialistisch geëngageerde intellectueel. Hij was opgeleid tot briljantslijper en kwam, zoals zo velen... Lees verder →
Modern land met middeleeuwse leiders
Wat voor soort land wordt Rusland? Die vraag is niet heel makkelijk te beantwoorden. In het publieke debat ontbreekt het niet aan stellige beweringen: Rusland is een Burkina Faso met kernwapens; Rusland is een land dat altijd de prooi zal zijn aan zijn eigen mythes van imperium en morele superioriteit; waar de slavenmentaliteit altijd de... Lees verder →
Amsterdam is altijd in wording, en niet altijd volgens het plan
Dat mijn ouders - met mij erbij - in 1960 Amsterdam ontvluchtten voor een frisse doorzonwoning in Amstelveen heb ik altijd betreurd. Zij ook, vermoed ik. In ieder geval veranderde hun leven sinds dat moment van een gezellig bestaan met vrienden in de grote stad, in een geatomiseerd leven in een voorstad waar ze, zoals... Lees verder →
Parijs als middelpunt van de wereld in 1867
Nu Parijs zich voorbereidt op de Olympische Spelen - een enigszins betaalbare hotelkamer lijkt voorlopig niet te krijgen - is het misschien aardig terug te kijken naar eerdere evenementen waarbij Parijs zich het hart van de wereld kon voelen, zoals de acht Wereldtentoonstellingen die de Franse hoofdstad herbergde tussen 1855 en 1937. En dan in... Lees verder →
Het lege land van de overschatte koning
De historicus Auke van der Woud (Sneek, 1947) is geen bewonderaar van koning Willem I. Zoveel is duidelijk na lezing van 'Het lege land, 1800-1850', de in 2022 verschenen bewerking van zijn al uit 1987 daterende, sedertdien vaak herdrukte dissertatie, die aanvankelijk 'Het lege land, de ruimtelijke orde van Nederland 1798-1848' heette. Dat het boek... Lees verder →
Tegen emotionele propaganda hebben argumenten niet veel zin
Omdat de politieke partij D66 het niet zo geweldig had gedaan bij de Kamerverkiezingen van 2022 werd er door het partijbestuur een commissie ingesteld die de dieperliggende oorzaken van het falen bloot moest leggen. Er kwam een rapport waarin onder andere gezegd werd dat de op zich heel redelijke en verstandige standpunten van D66, vertolkt... Lees verder →
